"Η Ευλογιά προ παντός θέρισε πολλούς Γαλιανίτας πού δεν προνόησαν να μπολιασθούν στην μικρή τους ηλικία. Κάθε μέρα είχαμε 10, 20 και 30 κηδείες!"
Απόσπασμα από το βιβλίο του δημοδιδασκάλου Μιλτιάδη Νυμφόπουλου “ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΑΝΤΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ” - ΕΝ ΔΡΑΜΑ 1953 - ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΣΑΟΥΣΙΔΗ
«Ό μεγαλύτερος κίνδυνος τον οποίον διατρέξαμε στην Τραπεζούντα όλοι οι φυγάδες, Σανταίοι και άλλοι, ήταν ό κίνδυνος της πείνας. Εγώ ιδιαιτέρως τον Γενάρη και Φλεβάρη του 1923 βρισκόμουν σε φοβερή αγωνία. Δεν ήξερα ποιον δρόμο να πάρω. Όλες οι μικρές μου οικονομίες εξαντλήθηκαν. Κατέβηκα στην αγορά της Δαφνούντας και βλέπω χιλιάδες πρόσφυγες από όλην την περιφέρεια Τραπεζούντας με τα ίδια αισθήματα αγωνίας και απελπισίας. Επί τέλους φάνηκε ό από μηχανής θεός για τους 10.000 Έλληνας πρόσφυγες της Τραπεζούντας, ή Αμερικάνικη Επιτροπή Περιθάλψεως. Αυτή μας έδινε 100 δράμια ψωμί την ημέρα σε κάθε άτομο, μα αυτό ήταν αρκετό για να ανακουφίσει την δυστυχία ενός κακομοιριασμένου λαού, που δεν είχε πού την κεφαλήν κλίναι; Και σα να μην έφτανε το κακό της πείνας. Έπεσε και ό εξανθηματικός τύφος, έπεσε και ή Ευλογιά και χίλιες δύο άλλες αρρώστιες πού αποδεκάτισαν τον προσφυγικό πληθυσμό. Η Ευλογιά προ παντός θέρισε πολλούς Γαλιανίτας πού δεν προνόησαν να μπολιασθούν στην μικρή τους ηλικία. Κάθε μέρα είχαμε 10, 20 και 30 κηδείες! Ήταν να τρελαθεί κανείς! Ευτυχώς εμείς οι φυγάδες Σανταίοι, αν και μας πρόσβαλαν όλες οι αρρώστιες του κόσμου δεν δώσαμε πολλά Θύματα, γιατί πρώτα πρώτα προνοήσαμε για την Ευλογιά στην μικρή μας ηλικία, και τότε φροντίσαμε να ζητήσουμε σε κάθε άλλη μας αρρώστια την επέμβαση του φιλέλληνα γιατρού Σουλτάνωφ, πού έκανε δωρεάν τις περισσότερες επισκέψεις του.
Ο Φιλέλληνας Μουσουλμάνος γιατρός Σουλτάνωφ
Ό γιατρός αυτός, πού ήταν Μουσουλμάνος Ταταρικής καταγωγής έφυγε την μανία των Μπολσεβίκων, ήρθε από την Κριμαία πρόσφυγας μαζί με πολλούς άλλους Τατάρους και εγκαταστάθηκε στην Τραπεζούντα. Όταν τον κάλεσα κι εγώ για όλη μου την οικογένεια πού έπασχε από εξανθηματικό τύφο, του εκδήλωσα την ευγνωμοσύνη όλων των Σανταίων και των άλλων προσφύγων πού σώθηκαν χάρις στην επέμβαση του.
Του υποσχέθηκα μάλιστα πώς θα ενεργήσω αργότερα να τον παρασημοφορήσει ή Ελληνική κυβέρνηση για τις μεγάλες του εκδηλώσεις προς το ελληνικό προσφυγικό στοιχείο, μα δεν μου δόθηκε ή ευκαιρία ως σήμερα, και σήμερα από τις σελίδες αυτής της ιστορίας της πατρίδας μου διαλαλώ την ευγνωμοσύνη όλων των Σανταίων προς τον ευγενή Σουλτάνωφ, και εκφράζω την επιθυμία όλων των προσφύγων πού ευεργετήθηκαν από αυτόν όπως ή σημερινή μας σεβαστή Κυβέρνηση ανταμείψει τις υπηρεσίες του καλού αυτού γιατρού αν βρίσκεται στην ζωή».
Ο συγγραφέας του βιβλίου δημοδιδάσκαλος Μιλτιάδης Κ. Νυμφόπουλος (1883 - 1973)
Ευλογιά
Η ευλογιά ήταν μολυσματική ασθένεια που προσέβαλλε αποκλειστικά τον άνθρωπο και την προκαλούσαν δύο στελέχη ιών, ο Variola major ή ο Variola minor. Η ασθένεια στα αγγλικά αναφέρεται και ως «κόκκινη πανούκλα». Η τελευταία διάγνωση ατόμου που προσεβλήθη από ευλογιά με φυσικό τρόπο καταγράφτηκε στις 26 Οκτωβρίου 1977.
Ο ιός V. major προκαλούσε πιο σοβαρή μορφή της νόσου και είχε συνολικό ποσοστό θνησιμότητας 30-35%.
Υ.Γ. Ευχαριστούμε την ηλεκτρονική ποντιακή βιβλιοθήκη «terra pontus” και τον ιδρυτή της Πολυχρόνη Κοϊμτσίδη που παρεχώρησε στο περιοδικό μας το πλούσιο αρχείο της με σπάνια βιβλία για τον Πόντο
-Προδημοσίευση από το επόμενο τεύχος του περιοδικού "Πόντος"
